Η υπερκατανάλωση τροφής εξακολουθεί να είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας του 21ου αιώνα. Στον κόσμο του Fitness, διαιτολόγοι αλλά και διάφοροι άλλοι Fitness related professionals, δεχoμαστε συχνά ερωτήσεις όπως: “Ποιες ασκήσεις καίνε περισσότερο λίπος;”, “ποια είναι τα πιο αποτελεσματικά fat burners;”, “Πρέπει να κόψω το λίπος από τη διατροφή μου για να αδυνατίσω;” κ.ο.κ. Παρακάτω, θα προσπαθήσω να απαντήσω σε μερικές από τις ερωτήσεις που οι περισσότεροι από εσάς έχετε κάποτε αναρωτηθεί ή ακόμα αναρωτιέστε.
Μπορώ να πετύχω μείωση του βάρους μου αν καταναλώνω γεύματα χαμηλά σε λιπαρά;
Όχι. Αν και το λίπος έχει τις περισσότερες θερμίδες ανά γραμμάριο (9 θερμίδες/γρ) σε σύγκριση με τους υδατάνθρακες και την πρωτεΐνη (4 θερμίδες/γρ), η υπερκατανάλωση θερμίδων, ανεξάρτητα από τα μακροσυστατικά προέλευσης, σε συνδυασμό με την χαμηλή σωματική άσκηση, είναι η αιτία για την αύξηση του σωματικού βάρους. Ακόμα και αν το λίπος υστερεί στην διατροφή, εξακολουθούν να υπάρχουν τρόποι όπου οι εξτρα θερμίδες θα εισέλθουν στο σώμα σας και θα αυξήσουν το βάρος σας. Ένα ενδιαφέρον πείραμα των Βray et al. (2012) που εξέτασε την ισότιμη υπερκατανάλωση θερμίδων αλλά με βάση διαφορετικά ποσοστά πρωτεϊνών (μικρή, μεσαία και μεγάλη κατανάλωση αυτών) διαπίστωσε πως η αύξηση του σωματικού λίπους ήταν ίδια και στα 3 γκρουπ, ανεξάρτητα από τα ποσοστά πρωτεΐνης που αυτοί κατανάλωναν.
Είναι η L-Carnitine ένα αποτελεσματικό συμπλήρωμα για την καύση λίπους και την αύξηση της μυικής μάζας;
Δεν ξέρουμε με σιγουριά. Η L-καρνιτίνη υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στο κρέας και ήταν ένα συμπλήρωμα που προκαλούσε μεγάλο ενδιαφέρον για δύο δεκαετίες. Η πρωταρχική λειτουργία της L-καρνιτίνης είναι να μεταφέρει μακράς αλύσου λιπαρά οξέα σε όλη την εσωτερική μεμβράνη των κυττάρων των μυών του (ATP σύνθεση οργανίδιο), όπου τα λιπαρά οξέα αναλύονται και διασπώνται περαιτέρω. Ορισμένοι πιστεύουν ότι η τακτική κατανάλωση της L-καρνιτίνης ως συμπλήρωμα θα βοηθήσει στην απώλεια βάρους, με την αύξηση της συγκέντρωσης της καρνιτίνης στα κύτταρα, αυξάνοντας έτσι την μεταφορά των λιπαρών οξέων για την ενίσχυση του μεταβολισμού του λίπους. Δυστυχώς όμως, δεν υπάρχουν αξιόπιστα επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό.
Μπορεί η καφεΐνη ως συμπλήρωμα να αυξήσει τις μεταβολικές καύσεις κατά την διάρκεια της άσκησης, αλλά και κατά την διάρκεια ηρεμίας;
Ναι (και όχι). Η καφεΐνη έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, αποδεσμεύοντας έτσι τα λιπαρά οξέα από τον λιπώδη ιστό αλλά και από αποθήκες ενδομυϊκού ιστού, με αποτέλεσμα την αυξημένη χρήση αυτών. Η καφεΐνη έχει επίσης συσχετισθεί με μεταβολικές διαδικασίες που ενισχύουν την κατανομή λίπους. Αν και οι επιδράσεις της καφεΐνης φαίνεται να ενισχύουν τον μεταβολισμό σε κατάσταση ηρεμίας και κατά τη διάρκεια άσκησης χαμηλής έντασης (σε μικρότερο βαθμό κατά τη διάρκεια της μέτριας έως υψηλής έντασης άσκηση), οι Jeukendrup & Randell επισημαίνουν πως οι επιπτώσεις εξακολουθούν να είναι μικρές. Εξ’ άλλου αν όντως η καφεΐνη ήταν τόσο ευεργετική τότε το πρόβλημα του βάρους θα είχε λυθεί…
Μπορεί το συζευγμένο λινολεϊκό οξύ (CLA) να ενισχύσει την απώλεια λίπους;
Καταρχάς, το CLA είναι μια ουσία που ανακαλύφθηκε μόλις το 1987 από τον Dr. Michael Pariza, επιστήμονα του Ινστιτούτου Διατροφικής Έρευνας του Πανεπιστημίου του Wisconsin στις Ην. Πολιτείες, και βρίσκεται κυρίως στο γάλα και στο κρέας. Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι ανακαλύφθηκε μέσα από μια έρευνα σε ποντίκια, με την οποία έδειξε ότι η ύπαρξη αυτής της ουσίας που ονομάστηκε CLA (συζευγμένο λινολεϊκό οξύ), εμπόδισε την εμφάνιση καρκινικού όγκου στα πειραματόζωα, ενώ ο ίδιος επιστήμονας σε πειράματα με κουνέλια έδειξε την θετική επίδραση του CLA στη μείωση της αθηροσκλήρωσης. Το CLA προωθείται ως παράγοντας κατά της παχυσαρκίας. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας, την οξείδωση των λιπών, ενώ παράλληλα ίσως μειώνει την όρεξη…σε ποντίκια! Πιο πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι συμπλήρωμα των 3γρ CLA ημερησίως θα οδηγήσει σε πολύ μικρή απώλεια λίπους, σχεδόν ασήμαντη.
Μπορεί η ταυρίνη να αυξήσει την καύση λίπους;
Ενδεχομένως. Τελευταία προωθείται ευρέως για την απώλεια βάρους. Η ταυρίνη είναι ένα αμινοξύ που είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία των σκελετικών μυών. Υπάρχει μελέτη στην οποία έχει βρεθεί συσχέτιση μεταξύ ταυρίνης και αύξησης της οξείδωσης των λιπών κατά την άσκηση. Περαιτέρω έρευνες όμως είναι απαραίτητες για να καθοριστεί πλήρως η αποτελεσματικότητα της ταυρίνης για τα προγράμματα διαχείρισης βάρους, καθώς και οι επιπτώσεις κατανάλωσης αυτής δεν έχουν μελετηθεί πλήρως.
Συμπέρασμα
Όλα αυτά τα συμπληρώματα έχουν γίνει ήδη μεγάλη εμπορική επιτυχία και θα συνεχίσουν έτσι. “Ενδεχομένως” μερικά από αυτά να λειτουργήσουν. Άλλα πάλι όχι. Όμως, σε γενικές γραμμές, δεν δίνουν λύση στην αιτία του προβλήματος, που είναι η υπερκατανάλωση τροφής, δίνoυν απλώς μία λύση στο σύμπτωμα. Με άλλα λόγια ίσως είναι η απάντηση σε μία λάθος ερώτηση.
Πηγές
- Jeukendrup & Randell, “Fat burners: nutrition supplements that increase fat metabolism”, Obesity Reviews 12, 841 (2011).
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο ιστολόγιο http://featyourbody.wordpress.com