(photo: wikimedia)
Χαρές και λύπες στις κοπέλες που ασχολούνται αλλά και στους fans που παρακολουθούν έχει φέρει η πρόσφατη απόφαση της IFBB να καταργήσει ολοκληρωτικά την κατηγορία “Female Bodybuilding” μέσα στο 2011. Tη θέση της έρχεται να πάρει μια νέα κατηγορία, το “Women’s Physique“, το οποίο προβλέπεται να αποτελέσει ένα σχετικά πιο μυώδες “Women’s Figure”, αλλά και ταυτόχρονα ένα πολύ πολύ πιο light γυναικείο bodybuilding.
Η ανακοίνωση έγινε πρώτη φορά τον περασμένο Νοέμβριο και αφορούσε τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα των ΗΠΑ, γνωστά και ως NPC. Το 2011 αναμένεται να αποτελέσει μεταβατική χρονιά, όπου θα έχουμε τους πρώτους αγώνες Physique, και παράλληλα τους τελευταίους Bodybuilding. Είναι η τελευταία χρονιά για το Ms. Olympia όπως το ξέραμε, ή μάλλον όπως αυτό διαμορφώθηκε (“κατέληξε” για πολλούς) τα τελευταία χρόνια.
Το πολυσυζητημένο θέμα του γυναικείου μπόντι μπίλντινγκ είναι κάτι που συχνά έρχεται στην επιφάνεια. Μέχρι πού είναι το ωραίο, και από πού αρχίζει το άσχημο, ερωτήματα τα οποία έχουν τόσες διαφορετικές απαντήσεις όσοι και οι άνθρωποι οι οποίοι θα κληθούν να απαντήσουν. Σε άλλες διοργανωτικές ενώσεις όπως η WABBA και τη NABBA, ήδη αποφεύγεται ο όρος “bodybuilding” για τις γυναικείες κατηγορίες, είτε για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων απέναντι στην IFBB, είτε όμως για λόγους marketing, καλούνται δε με διάφορα άλλα ονόματα όπως Ms. Shape, Ms. Athletic, Ms. Physique, κτλ. Τώρα και η ίδια η IFBB σταματάει να χρησιμοποιεί τον όρο “bodybuilding” για τις γυναικείες κατηγορίες.
Παρεμβάσεις στα κριτήρια
Δεν είναι η πρώτη φορά που η IFBB προσπαθεί να βάλει κάποια όρια στο πόσο extreme δικαιούται να εμφανίζεται επί σκηνής ένα γυναικείο σώμα. Είναι μια ιστορία η οποία επαναλαμβάνεται, με μικρότερες ή μεγαλύτερες παρεμβάσεις. Οι πρώτες Ms. Olympia στις αρχές της δεκαετίας του ’80 όπως η Rachel McLish, η Carla Dunlap και η Kike Elomaa αποτελούσαν σώματα αποδεκτά στο κοινό (αν και σίγουρα σχετικά πρωτόγνωρα για πολύ κόσμο την εποχή εκείνη) και διαφήμιση για το άθλημα. Σήμερα βέβαια, θα δυσκολεύονταν ίσως να κερδίσουν και μια κατηγορία figure.
Μετά ήρθε η Cory Everson, η πιο γνωστή ίσως γυναίκα bodybuilder στο ευρύ κοινό, η οποία σάρωσε τα πάντα από το 1984 έως το 1989 και ανέβασε το σκαλί της μυικότητας κατά ένα επίπεδο, διατηρώντας όμως μια φρέσκια και θηλυκή εμφάνιση – ακόμα και για την εποχή εκείνη. Η παρουσία όμως της αυστραλής bodybuilder Bev Francis, με την εξωπραγματική για την εποχή μυϊκότητα, έθεσε ακόμα πιο έντονα το θέμα: τελικά τι κρίνεται στο γυναικείο bodybuilding; Πόσο τοις εκατό μετράει τι έχει χτίσει κάθε κοπέλα στο σώμα της, και πόσο εάν παραμένει “θηλυκή”; Και πόσο εύκολα μπορεί άραγε να ορίσει κανείς το τελευταίο;
Η Bev Francis δεν κατάφερε ποτέ να κερδίσει την Cory Everson φτάνοντας μέχρι την 3η θέση, και τη χρονιά που η Cory Everson σταμάτησε (1990), πήρε τη 2η θέση πίσω από την Lenda Murray, η οποία και αυτή ήταν ένα σκαλί πιο πάνω σε μυικότητα από την Cory Everson, στη “γκρίζα ζώνη” για πολλούς των κοινώς αποδεκτών ορίων της μυικότητας.
Ίσως το πιο γλαφυρό “επεισόδιο” στο αμφιλεγόμενο θέμα του γυναικείου bodybuilding διαδραματίστηκε την επόμενη χρονιά (1991). Η Bev Francis, νιώθοντας να αδικείται συστηματικά, όχι μόνο δεν συμμορφώνεται με τις συνεχείς υποδείξεις των κριτών για ελάττωση της μυικότητάς της, αλλά αντιθέτως, αποφασίζει να παρουσιάσει το πιο μυώδες γυναικείο σύνολο που είχε δει ο κόσμος μέχρι εκείνη την εποχή. Σήμερα, 20 χρόνια μετά, η Bev Francis του 1991 θα μπορούσε άνετα να σταθεί δίπλα στις σημερινές γυναίκες bodybuilders. Εκείνη την εποχή όμως, η εικόνα της αρκούσε και πάλι για τη 2η θέση – πίσω από τη Lenda Murray για μια ακόμα φορά.
Όλη αυτή η ιστορία οδήγησε την IFBB και τον Ben Weider στις πρώτες υποδείξεις το 1992: οι γυναίκες δεν θα πρέπει να είναι ισχνές και αδύνατες, αλλά ούτε πάρα πολύ ογκώδεις.
Παρόλα αυτά, τα πράγματα συνέχισαν έτσι μέχρι και το 2000. Ήταν η εποχή της Kim Chizevsky, η εποχή που η μυικότητα στις γυναίκες ξέφυγε για τα καλά. Ήταν τότε που ο Jim Manion, πρόεδρος των επαγγελματιών κριτών της IFBB δήλωσε ότι από εδώ και στο εξής οι κοπέλες θα πρέπει να κρίνονται με κριτήρια υγειούς εμφάνισης, προσώπου, makeup, και τόνου δέρματος. Τότε δόθηκε και πάλι η γραμμή ότι είναι μεν αποδεκτή η μυικότητα, αλλά όχι σε ακραίο βαθμό.
Η τελευταία φορά που υπήρξε επίσημη παρέμβαση στα κριτήρια ήταν στα τέλη του 2004, όπου και πάλι ο Jim Manion εισήγαγε τον “κανόνα του 20%”, δηλαδή ότι έπρεπε υποχρεωτικά όλες οι αθλήτριες σε Bodybuilding, Fitness και Figure να μειώσουν τη μυικότητά τους κατά περίπου 20%.
Παρόλες τις κατά καιρούς άνωθεν παρεμβάσεις, το γυναικείο bodybuilding μετά από λίγο διάστημα ακολουθούσε αυτό που συνέβαινε και στις ανδρικές κατηγορίες: η μυική μάζα αυξανόταν, όμως η διαφορά ήταν ότι η δημοτικότητά του μειωνόταν. Σε ένα δύσκολο και ίσως σχετικά περιθωροποιημένο άθλημα όπως το bodybuilding, μια ιδιαίτερα μυώδης γυναικεία κατηγορία ήταν δύσκολο να μην υποστεί διπλή περιθωριοποίηση – παρόλο το υπαρκτό και φανατικό του κοινό.
Στα τέλη του 2010 λοιπόν, ήρθε η πιο δραστική παρέμβαση που έγινε ποτέ. Εγένετο η κατηγορία “Women’s Physique”, και παράλληλα αφήνεται να “σβήσει” από μόνη της η κατηγορία του γυναικείου bodybuilding. Έλλειψη χορηγών, έλλειψη συμμετοχών, έλλειψη γενικού ενδιαφέροντος; Ναι για αρκετούς (και τον official της IFBB, Bob Chicherillo ο οποίος εισηγήθηκε την απόφαση αυτή), όχι για αρκετούς άλλους. Για αρκετούς, το γυναικείο bodybuilding δεν είναι marketable, και ούτε υπάρχει ποτέ ελπίδα να γίνει έτσι όπως προχωράει. Αυτό που είναι πάντως σίγουρο είναι ότι η αλλαγή αυτή αποτελεί μια βολική “εξιλέωση” για το θέμα της υγείας των γυναικών αυτών: η νέα κατηγορία θα είναι πιο “υγιής” αφού θα μειώσει την υπερβολή στην κατάχρηση εργογόνων ουσιών.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το Women’s Physique θα αντικαταστήσει την κατηγορία του Γυναικείου Bodybuilding, αρχής γενομένης το 2012, ενώ ήδη από το 2011 θα ξεκινήσουν οι πρώτοι αγώνες για να καταρτιστούν οι πρώτοι πίνακες με τις αθλήτριες που θα γίνουν επαγγελματίες στη συγκεκριμένη κατηγορία. Μετά λοιπόν την εισαγωγή της κατηγορίας Fitness το 1995, και της κατηγορίας Figure το 2003, και της κατηγορίας Bikini το 2010, το 2012 λοιπόν θα είναι η χρονιά όπου οι κατηγορίες στις γυναίκες θα είναι Bikini, Fitness, Figure, και Physique, και ο πρώτος επαγγελματικός αγώνας της IFBB με γυναικείο Physique αναμένεται να είναι το Flex Pro του 2012.
Οι αντιδράσεις
Όπως ήταν λογικό, μεγάλος αναβρασμός ακολούθησε της πληροφορίας ότι καταργείται η κατηγορία του γυναικείου BB. Η έντονη φημολογία συνεχίζεται μέχρι και τη στιγμή που γράφεται το άρθρο αυτό, καθώς δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο τι είδους σώματα θα επιβραβευθούν στη νέα κατηγορία. Ο Bob Chicherillo δήλωσε ότι κατά προσέγγιση αυτό που ψάχνουν οι κριτές είναι σώματα τύπου Cory Everson – στα πρώτα της χρόνια όμως. Αυτό ακούγεται ότι είναι κάτι μεταξύ του figure και του bodybuilding, όμως με σαφέστατα μεγαλύτερη τάση προς το figure. “Πάρτε την πιο μυώδη και ανεπτυγμένη κοπέλα που κατεβαίνει στο figure και προσθέστε της ένα 5% ακόμη μυικότητας” ήταν μια από τις ρήσεις που ακούστηκαν.
Ο αρχικός αναβρασμός μετατράπηκε σε στεναχώρια για τους και τις φανατικούς οπαδούς του γυναικείου bodybuilding, όμως η γενικότερη αίσθηση είναι μάλλον θετική, καθώς δίνεται η ευκαιρία σε πολλές κοπέλες οι οποίες δεν ήταν διατεθειμένες να πάνε στα άκρα (είτε σωματικά είτε από θέμα υγείας) να δοκιμάσουν την τύχη τους σε μια νέα κατηγορία – και γιατί όχι, να είναι εκείνες που θα διαμορφώσουν τα χαρακτηριστικά της.
Το 2011 θα αποτελέσει μεταβατική χρονιά, και αναμένεται – για όσες κοπέλες του bodybuilding αποφασίσουν να μεταπηδήσουν στο Physique – πιθανώς λιγότερη μυικότητα στις γυναικείες κατηγορίες, ή ίσως μια χρονιά με μεγάλες διαφορές μεταξύ των γυναικών, ειδικά εκείνων που έχουν αποφασίσει να σταματήσουν φέτος και να κάνουν την τελευταία τους χρονιά επί σκηνής καλύτερη από ποτέ (μια επανάληψη της ιστορίας με την Bev Francis το 1991;). Επιπλέον, πολλές κοπέλες που θα θελήσουν να κατέβουν σε αρκετά μυικότητα, ενδεχομένως να χρειαστεί να απέχουν εντελώς από συμμετοχές μέσα στο 2011.
Αν και οι λόγοι κατάργησης του Γυναικείου Bodybuilding και σύστασης του Γυναικείου Physique είναι καθαρά λόγοι marketing, όπως αναφέραμε τίθεται και μια άλλη θετική διάσταση στο όλο θέμα: οι ακρότητες στο θέμα της υγείας θα μετριαστούν καθώς δεν θα επιβραβεύεται η υπέρμετρη μυικότητα, αλλά ούτε και η πολύ έντονη γράμμωση.
Όπως και με την κατηγορία του Bikini, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για να δει κανείς τι είδους σώματα θα εμφανιστούν, και τελικά βάσει ποιών κριτηρίων στην πράξη θα βαθμολογηθούν οι κοπέλες.
Ποια τα κριτήρια και ποιες οι υποχρεωτικές πόζες στο Γυναικείο Physique;
Τα σώματα που θα επιβραβεύονται θα πρέπει να αποφεύγουν την πολύ έντονη γράμμωση (π.χ. γραμμές στους γλουτούς θα θεωρούνται μείον). Υψηλότερη βαθμολογία θα λαμβάνουν τα συμμετρικά, αναλογικά, καλοσχηματισμένα, μυικά γυναικεία σώματα, με ομαλή “ροή” μυικότητας και θηλυκότητας. Υπερβολική γράμμωση, στέγνωμα, φλεβικότητα, αλλά και μέγεθος, θα βαθμολογούνται αρνητικά.
Οι υποχρεωτικές πόζες στο γύρο των συγκρίσεων (prejudging) θα είναι οι γνωστές πόζες από το bodybuilding, με τη διαφορά όμως ότι δεν επιτρέπεται πόζα most muscular (αυτό ήδη συμβαίνει με τους μέχρι τώρα κανόνες), δεν θα υπάρχει πλέον υποχρεωτική πόζα ανοιχτής πλάτης (lat spread), καθώς και οι όποιες πόζες δικεφάλων θα πρέπει να γίνονται υποχρεωτικά με ανοιχτά τα χέρια. Στον γύρο του ελεύθερου ποζαρίσματος, οι κοπέλες είναι ελεύθερες να ποζάρουν όπως εκείνες θέλουν, όμως πόζες τύπου most muscular θα μετρούν αρνητικά στην όλη κρίση και βαθμολογία.
Τα μαγιό των αγωνιζομένων θα είναι όπως στο γυναικείο bodybuilding (“ντε πιες”), με απαγόρευση του στρινγκ, ενώ θα απαγορεύεται και η χρήση τακουνιών.
Όλα αυτά αναφέρονται συγκεντρωτικά στους κανόνες που έχει εκδώσει η NPC.
Οι πρώτοι αγώνες Women’s Physique
Το 2011 θα γίνουν αγώνες μόνο σε επίπεδο NPC, και αυτό θα αποτελέσει και μια πρώτη ένδειξη για το πώς αναμένεται να κινηθούν τα πράγματα. Οι πρώτοι επίσημοι αγώνες της NPC με κατηγορία Women’s Physique θα είναι οι 2011 NPC Jr. National Bodybuilding Championships που θα διεξαχθούν στις 17-18 Ιουνίου 2011 στο Σικάγο. Εντωμεταξύ, φαίνεται ότι θα πάρουμε μια γεύση ήδη από τον Μάιο, καθώς η New Brunswick Physique and Figure Association αποφάσισε να προσθέσει στους αγώνες της μια τέτοια κατηγορία (με μικρές τροποποιήσεις), στις 14 Μαΐου 2011.
Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το 2011 θα είναι η τελευταία χρονιά που βλέπουμε Ms. International και Ms. Olympia – δύο θεσμούς με μεγάλη ιστορία στο γυναικείο bodybuilding.
Ίσως η στροφή στο Γυναικείο Physique να αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για αρκετές κοπέλες που θέλουν να γυμναστούν, να κάνουν διατροφή και γενικά να μπουν στο lifestyle του bodybuilding, χωρίς όμως να χρειαστεί να θυσιάσουν τη θηλυκότητά τους ή να φτάσουν στα άκρα την υγεία τους.
Και ίσως αυτό να αποτελέσει το έναυσμα για μια νέα και δημοφιλέστερη αρχή στο γυναικείο μπόντι μπίλντινγκ. Μέχρι τις επόμενες συστάσεις τουλάχιστον…
