Βερβερίνη (Berberine): Δράση, δοσολογία, οφέλη και παρενέργειες

Βερβερίνη, ένα από τα ελάχιστα συμπληρώματα διατροφής που φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικό όπως ένα φάρμακο. Χρήσεις, δοσολογία, οφέλη, παρενέργειες.

Πριν προχωρήσετε στην ανάγνωση του άρθρου, επιβεβαιώστε ότι έχετε διαβάσει την Ιατρική Αποποίηση Ευθυνών του XBody.gr.

Συνοπτικά για τη Βερβερίνη

Η Βερβερίνη (ή μπερμπερίνη, Berberine) είναι μια βιοδραστική ουσία η οποία απομονώνεται από συγκεκριμένα θαμνώδη φυτά (βερβερίδες). Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος, συμβάλλει στην απώλεια βάρους, αλλά και στην υγεία της καρδιάς. Είναι από τα ελάχιστα συμπληρώματα διατροφής που φαίνεται να είναι εξίσου αποτελεσματικό όπως ένα φαρμακευτικό σκεύασμα.

βερβερίνη berberine μπερμπερίνη

Τι είναι η Βερβερίνη;

Η Βερβερίνη ανήκει στην κατηγορία των αλκαλοειδών. Στη φύση τη συναντούμε στις ρίζες, τα ριζώματα, τα κοτσάνια και το φλοιό των βερβερίδων [1], φυτών γνωστών στην Ελλάδα με διάφορες ονομασίες, όπως λουτσιά, ξαγκαθιά, γλυκαγκαθιά, τρικοκκιά, μυλκινιά, και σταφύλι βλάχικο. Η ίδια η βερβερίνη έχει κίτρινο χρώμα και συχνά χρησιμοποιείται ως χρωστική.

Στα συμπληρώματα διατροφής τη βρίσκουμε συνήθως ως χλωριούχο βερβερίνη (berberine chloride) ή υδροχλωρική βερβερίνη (berberine HCl)

Τι είδους δράση θεωρείται ότι προσφέρει;

Η βερβερίνη χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων στην παραδοσιακή κινέζικη και ινδική (Ayurveda) ιατρική, ως αντιβιοτικό, αντιβακτηριδιακό, και αντιπυρετικό. Πρόσφατα έχει μελετηθεί η ευεργετική δράση της και στο καρδειαγγειακό σύστημα, αλλά και ως αντιφλεγμονώδες.

Η πολυσχιδής της αυτή δράση ερμηνεύεται λόγω της δράσης της σε πληθώρα στόχων μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό [2]. Μεταξύ άλλων, η βερβερίνη φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και την αύξηση της γλυκόλυσης [3], με συνέπεια τη σημαντική μείωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 [4], με αποτελεσματικότητα που ανταγωνίζεται αντιδιαβητικά φάρμακα όπως το Glucophage (μετφορμίνη) [5].

Οι δράσεις αυτές της βερβερίνης αποδίδονται μεταξύ άλλων και στην ενεργοποίηση ενός σημαντικού ενζύμου (AMP-ενεργοποιημένη πρωτεϊνική κινάση, AMPK) [6] το οποίο ρυθμίζει τον ανθρώπινο μεταβολισμό. Το ένζυμο αυτό το βρίσκουμε μέσα στα κύτταρα διαφόρων οργάνων, όπως του εγκεφάλου, των μυών, των νεφρών, της καρδιάς, και του ήπατος [7, 8]. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η δράση της βερβερίνης προκαλεί βελτιωμένη λειτουργία των ορμονών που ρυθμίζουν το λίπος, όπως η ινσουλίνη, η αδιπονεκτίνη και η λεπτίνη.

Επιπλέον, η βερβερίνη θεωρείται ότι βελτιώνει αισθητά και το λιπιδαιμικό προφίλ [9, 10] επειδή αναστέλλει ένα σημαντικό ένζυμο (PCSK9) το οποίο ρυθμίζει τα επίπεδα χοληστερόλης.

Ποιες αποδείξεις υπάρχουν στην επιστημονική βιβλιογραφία;

  • Στη μείωση του σωματικού βάρους: Χρήση 500 mg βερβερίνης 3 φορές την ημέρα επί 12 βδομάδες από παχύσαρκα άτομα οδήγησε σε 2 kg απώλεια βάρους και 3,6% απώλεια σωματικού λίπους [11]. Παρομοίως, χρήση 300 mg βερβερίνης 3 φορές την ημέρα επί 12 εβδομάδες από ομάδα 37 ανδρών και γυναικών με μεταβολικό σύνδρομο οδήγησε σε μείωση των επιπέδων του δείκτη μάζας σώματός τους από 31,5 (παχύσαρκος) σε 27,4 (υπέρβαρος), με ταυτόχρονη μείωση κοιλιακού λίπους και βελτίωση των δεικτών υγείας τους [12].
  • Στον σακχαρώδη διαβήτη και στα επίπεδα σακχάρου του αίματος: Χρήση 1 g βερβερίνης ανά ημέρα από 58 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, προκάλεσε μείωση στο σάκχαρο του αίματος κατά 20%, από 126 σε 101 mg/dL συγκριτικά με ομάδα αντίστοιχου μεγέθους που έλαβε placebo [13]. Επίσης, παρατηρήθηκε μείωση στην αιμοσφαιρίνη A1c  (που είναι δείκτης για τα μακροπρόθεσμα επίπεδα σακχάρου στο αίμα) κατά 12%, καθώς και βελτιωμένες τιμές στα λιπίδια του αίματος, όπως η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια [13]. Σύμφωνα με μια μεγάλη ανασκόπηση 14 μελετών, η βερβερίνη είναι τόσο αποτελεσματική όσο τα περισσότερα φάρμακα του διαβήτη, συμπεριλαμβανομένης της μετφορμίνης, γλιπιζίδης και ροσιγλιταζόνης [14]. Δρα εξίσου καλά ανεξαρτήτως των αλλαγών στο τρόπο ζωής, και επίσης δείχνει να έχει συνεργιστική δράση με φάρμακα που χορηγούνται για το σάκχαρο του αίματος [14].
  • Στο λιπιδαιμικό προφίλ: Εκτεταμένη μετα-ανάλυση της βιβλιογραφίας έχει υποδείξει ότι η βερβερίνη μπορεί κατά μέσο όρο να μειώσει [15]: την ολική χοληστερόλη κατά 24 mg/dL, την LDL χοληστερόλη κατά 25 mg/dL, τα τριγλυκερίδια του αίματος κατά 44 mg/dL και την απολιποπρωτεΐνη Β κατά 13-15% [16, 17], αλλά και να συμβάλλει στην αύξηση της χοληστερόλης HDL κατά 2 mg/dL.

Πηγές και Δοσολογία

Ως συμπλήρωμα διατροφής, η βερβερίνη αναφέρεται ότι έχει ληφθεί συνήθως σε δόσεις των 300–500 mg, 3 φορές/ημέρα (δηλαδή, συνολικά 900-1500 mg/ημέρα).

Ασφάλεια και τοξικότητα

Στις συνηθισμένες δοσολογίες και για σύντομες σχετικά διάρκειες, το συμπλήρωμα της βερβερίνης θεωρείται ασφαλές για τους περισσότερους ενήλικες. Οι κύριες παρενέργειες που έχουν αναφερθεί σχετίζονται με την πέψη (διάρροια, δυσκοιλιότητα, τυμπανισμός, και πόνος στο στομάχι [3]). Ωστόσο, τα άτομα που έχουν κάποια ιατρική πάθηση ή λαμβάνουν φάρμακα (ειδικά τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για το σάκχαρο του αίματος, την καρδιά, ή/και την πίεση), αλλά και έγκυες, θηλάζουσες και νεογνά συνιστάται να συμβουλευτούν πρώτα τον γιατρό τους πριν την λήψη βερβερίνης.

Η γνώμη του XBody.gr

Ομολογουμένως, η βερβερίνη παρουσιάζει εντυπωσιακές ιδιότητες για συμπλήρωμα διατροφής. Είναι από τις λίγες φορές που βλέπουμε τόσο καλή δραστικότητα ενός σκευάσματος, με τόσες αποδείξεις να τη στηρίζουν. Υπό προϋποθέσεις, αποτελεί ίσως ένα – περιέργως όχι τόσο διάσημο – όπλο στον «πόλεμο» κατά του μεταβολικού συνδρόμου. Όμως, η αποδεδειγμένη, εφάμιλλη φαρμάκων, ανθρώπινη δράση του σε θέματα διαβήτη θέτει ερωτήματα τα οποία ίσως πολλοί δεν έχουν ξανασκεφτεί. Αν ένα από τα «Holy Grails» των συμπληρωμάτων διατροφής είναι να φτάσουν σε δραστικότητα τα φαρμακευτικά σκευάσματα, ποιο επιλέγει κανείς στην περίπτωση που το καταφέρνουν; Τα συμπληρώματα διατροφής διέπονται από πολύ πιο χαλαρή νομοθεσία και ελέγχους συγκριτικά με τα φάρμακα. Εάν ένα «φυσικό» σκεύασμα που βγαίνει στην αγορά με (ίσως) χαλαρούς ελέγχους έχει ισάξια δράση με ένα φαρμακευτικό σκεύασμα που βγαίνει στην αγορά με τους αυστηρότερους ελέγχους, άραγε τι θα επέλεγε κανείς;

Βιβλιογραφία

  1. Grycová L, Dostál J, Marek R (2007) “Quaternary protoberberine alkaloids”. Phytochemistry. 68(2):150-75. [Pubmed]
  2. Yao J, Kong W, Jiang J. (2013)Learning from berberine: Treating chronic diseases through multiple targets”.  Sci China Life Sci., Oct 30. [Pubmed]
  3. Pang B, et al (2015) “Application of berberine on treating type 2 diabetes mellitus”. Int J Endocrinol. 2015:905749. [Pubmed]
  4. Chang W, Chen L, Hatch G M. (2014) “Berberine as a therapy for type 2 diabetes and its complications: From mechanism of action to clinical studies”. Biochem Cell Biol. 1:1-8. [Pubmed]
  5. Dong H, et al (2012) “Berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus: a systemic review and meta-analysis”. Evid Based Complement Alternat Med. 2012:591654. [Pubmed]
  6. Lee Y S, et al (2006) “Berberine, a natural plant product, activates AMP-activated protein kinase with beneficial metabolic effects indiabetic and insulin-resistant states”.Diabetes. 55(8):2256-64. [Pubmed]
  7. Stapleton D, et al (1996) “Mammalian AMP-activated protein kinase subfamily”. J Biol Chem. 271(2):611-4. [Pubmed]
  8. Towler M C, Hardie D G. (2007) “AMP-activated protein kinase in metabolic control and insulin signaling”. Circ Res. 100(3):328-41.[Pubmed]
  9. Cameron J, et al (2008) “Berberine decreases PCSK9 expression in HepG2 cells”. Atherosclerosis.  201(2):266-73. [Pubmed]
  10. Li H, et al (2009) “Hepatocyte nuclear factor 1alpha plays a critical role in PCSK9 gene transcription and regulation by the natural hypocholesterolemic compound berberine”. J Biol Chem. 284(42):28885-95. [Pubmed]
  11. Hu Y et al (2012) “Lipid-lowering effect of berberine in human subjects and rats”. Phytomedicine.  19(10):861-7. [Pubmed]
  12. Yang J, et al (2012) ”Berberine improves insulin sensitivity by inhibiting fat store and adjusting adipokines profile in humanpreadipocytes and metabolic syndrome patients”. Evid. Based Complement. Alternat. 2012:363845. [Pubmed]
  13. Zhang Y, et al (2008) “Treatment of type 2 diabetes and dyslipidemia with the natural plant alkaloid berberine”. J Clin Endocrinol Metab. 93(7):2559-65. [Pubmed]
  14. Lan J, et al (2015) “Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension”. J Ethnopharmacol.  161:69-81. [Pubmed]
  15. Dong H, et al (2013) “The effects of berberine on blood lipids: a systemic review and meta-analysis of randomized controlled trials”. Planta Med. 79(6):437-46. [Pubmed]

Για το άρθρο εργάστηκαν: Nastya, GRF.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος χωρίς την ρητή άδεια του XBody.gr.

Δωρεάν διατροφικά & προπονητικά tips στο email σας!

Μόνο ό,τι πραγματικά δουλεύει. Χωρίς φανφάρες.

Επιτυχής εγγραφή!

Κοινοποίησέ το

Μοιράσου το άρθρο με τους φίλους σου!

Shares