Προκαλεί η L-Καρνιτίνη αθηρωμάτωση αρτηριών; Ο ρόλος του TMAO

Στο άρθρο μας για τη δράση, δοσολογία, οφέλη και παρενέργειες της L-Καρνιτίνης, ο Σταύρος Παπαδόπουλος έθεσε τον προβληματισμό του για τις πιθανές αρνητικές δράσεις της στην καρδειαγγειακή υγεία μέσω του μορίου TMAO. Είναι εν γνώση μας η μελέτη (μάλιστα νομίζω ότι ο Σταύρος μου την είχε ξαναστείλει σε μια προσωπική επικοινωνία πριν κάποιο καιρό), και ο λόγος που δεν τη συμπεριλάβαμε είναι επειδή θεωρούμε ότι με βάση τα παρόντα δεδομένα, η συσχέτιση της καρνιτίνης με αθηρωμάτωση είναι ασθενής με βάση τις συνηθισμένες δόσεις των 1 και 2 γρ ημερησίως.

Το άρθρο στο οποίο αναφέρεται ο Σταύρος δημοσιεύθηκε το 2013 στο έγκριτο Nature, και υπάρχει και άλλο ένα παρόμοιο που ενοχοποιεί τη χολίνη, μια βασική ένωση που ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β και που υπάρχει στις τροφές (και πολύ ειδικά στη λεκιθίνη του κρόκου του αυγού, είτε ως σκέτη χολίνη, είτε σε μορφή φωσφολιπιδίου, δηλαδή φωσφατιδυλοχολίνη).

L-Καρνιτίνη Χολίνη

Κοινό χαρακτηριστικό και της χολίνης, και της καρνιτίνης αποτελεί η χημική τους δομή. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ένα άτομο αζώτου (N) στο οποίο ενώνονται τρεις μεθυλομάδες (“τριμεθυλαμινομάδα”)

Καθώς τα εντερικά βακτήρια διασπούν τις δύο αυτές ενώσεις, παράγεται τριμεθυλαμίνη (ΤΜΑ) και τριμεθυλάμινο-Ν-οξείδιο (ΤΜΑΟ). Αν έχετε μυρίσει ψάρι, έχετε μυρίσει μεταξύ άλλων και TMA, καθώς έχει τη χαρακτηριστική μυρωδιά της ψαρίλας.

Τριμεθυλαμίνη (TMA)

Το πιο ενδιαφέρον προϊόν της διάσπασης όμως αποτελεί το ΤΜΑΟ:

Τριμεθυλαμινο-Ν-οξείδιο (TMAO)

  • Το επιδημιολογικό κομμάτι της μελέτης εξέτασε περίπου 2.500 ανθρώπους που έκαναν εξετάσεις για την καρδιά τους και τους παρακολούθησε για κάποιο καιρό. Όσοι τελικά απέκτησαν καρδιολογικά προβλήματα είχαν αυξημένη ποσότητα ΤΜΑΟ στο αίμα και τα ούρα τους. Αυτή είναι μια τυπική επιδημιολογική συσχέτιση, χωρίς υποχρεωτικά να υπονοεί σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Παρόλα αυτά, καταγράφεται.
  • Το να φάει κάποιος ένα μοσχαρίσιο φιλέτο (180 mg καρνιτίνης) προκαλεί ανίχνευση του TMAO στα ούρα.
  • Το ΤΜΑΟ παράγεται από την καρνιτίνη και τη χολίνη με τη δράση των εντερικών βακτηρίων. Όταν οι ερευνητές τα έθεσαν “νοκ-άουτ” για μια εβδομάδα (με αντιβιοτικά), η αθηρωμάτωση σταμάτησε. Βρήκαν μάλιστα κατά πάσα πιθανότητα σε ποια οικογένεια ανήκουν τα βακτήρια αυτά (Prevotella).
  • Η ποσότητα που προκάλεσε την αθηρωμάτωση στα ποντίκια αντιστοιχεί με κάποιες χονδρικές μετατροπές σε περίπου 200 mg καρνιτίνης ανά κιλό ανθρώπινου βάρους. Δηλαδή, ένας  άνδρας 80 κιλών, θα έπρεπε να καταναλώνει 16 γραμμάρια καρνιτίνης την ημέρα για να προξενήσει παρόμοιο πρόβλημα. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις  ότι το TMAO απομακρύνεται γρηγορότερα στον άνθρωπο μέσω των ούρων από  ότι στα ποντίκια.

Άρα λοιπόν ποιο είναι το συμπέρασμα για τον άνθρωπο;

  1. Υπάρχει σε ποντίκια και ανθρώπους παραγωγή ΤΜΑΟ από κατανάλωση κόκκινου κρέατος/καρνιτίνης/χολίνης
  2. Στα ποντίκια, το ΤΜΑΟ αυτό προκαλεί αθηρωμάτωση.
  3. Στους ανθρώπους δεν έχει μετρηθεί αθηρωμάτωση λόγω καρνιτίνης, όμως υπάρχει επιδημιολογική (όχι σχέση αιτίου-αποτελέσματος) συσχέτιση μεταξύ ΤΜΑΟ και καρδειαγγειακής ασθένειας.
  4. Οι δόσεις που προκάλεσαν την αθηρωμάτωση στα ποντίκια είναι τεράστιες, αν τις μεταφέρουμε στα ανθρώπινα δεδομένα.
  5. Τεράστιες σε μέγεθος (>1 εκατομμύριο άνθρωποι) επιδημιολογικές μετα-αναλύσεις έχουν δείξει ότι το (μη επεξεργασμένο) κόκκινο κρέας δεν συσχετίζεται με αύξηση του ρίσκου καρδειαγγειακών ασθενειών.

Όλο αυτό μας κάνει εμάς να μην ανησυχούμε στην παρούσα φάση για την καρνιτίνη (ειδικά λόγω της μεγάλης διαφοράς στη δόση). Όμως, κρατάμε τα μάτια μας ανοιχτά για νεότερες μελέτες επί του θέματος και θα ενημερώσουμε το άρθρο μόλις εμφανιστεί κάτι σχετικό. Υπάρχουν πολλά άρθρα στο Διαδίκτυο που σχολιάζουν εκτενώς το θέμα, με πολλές αντικρουόμενες απόψεις. Αναφέρεται μάλιστα ότι τα TMA και TMAO υπάρχουν ήδη σε σημαντική ποσότητα στα ψάρια. Σημαίνει αυτό μήπως ότι τα ψάρια αποτελούν παράγοντες κινδύνου για καρδειαγγειακά;

Κοινοποίησέ το

Μοιράσου το άρθρο με τους φίλους σου!

Shares